شهر جیرفت

شهر جیرفت

مورخین و جهانگردان عقیده‌دارند که شهر جیرفت در اثر سیل بنیان کنی نابود گردیده و خرابه‌های شهر قدیمی جیرفت در یک کیلومتری جیرفت فعلی (سبزواران) قرار دارد. خرابه‌های شهر قدیم را به عهد دقیانوس نسبت داده‌اند و از این خرابه‌ها سکه‌ها و آثار عتیقه بسیار به دست آمده‌است. جیرفت از دو کلمه (جیر) به معنی پست و پایین و (افت) به معنی افتاده تشکیل شده‌است و به طور کلی جیرفت به معنای (جلگه پست آبرفتی) است.[۱].

در مورد اینکه چرا خرابه‌های فردوس به دقیانوس مشهور شده اطلاع کافی در دست نیست. شاید شهر پس از سیل بنیان کنی به کلی ویران شده و مردمی که بعدها در این سوی رود یعنی سبزواران کنونی سکنی گزیده‌اند خرابه‌های شهر قدیم را به عهد دقیانوس که در اصطلاح فارسی عهدی قدیمی و بی‌انتهاست نسبت داده‌اند و بعدها شهری که به عهد دقیانوس نسبت داده می‌شده به شهر دقیانوس مشهور گردیده [۲]

نام جیرفت در سال ۳۵ هجری قمری برای اولین بار به مناسبت تصرف آن توسط مجاشع بن مسعود در تاریخ ثبت شده‌است و از تاریخ نیز مکرر از آن شهر نام برده شده‌است.

به استناد گفته یاقوت حموی، جیرفت (جرودس) نام داشت. جیرفت قبل از حمله مغول یکی از شهرهای آباد و ثروتمند جهان اسلام بود. شاهراهی که از خلیج فارس و بندر هرمز عبور می‌کرد و راهی که از هندوستان و از طریق جالق امتداد می‌یافت در جیرفت به هم متصل می‌شد. همچنین کالاهای تجارتی که از هندوستان به ایران صادر می‌شد از جیرفت به سایر شهرهای ایران توزیع می‌گردید.

مارکوپولو تاجر و سیاح ونیزی از این شهر به نام (کامادای) یادکرده‌است. ظاهراً در زمان عبور وی این شهر به کلی ویران شده بود[۳].